TERUGDENKEN  (maart 2010)

over 30 jaar geleden

Hoe was het dertig jaar geleden voor homo's en lesbo's? Bij alle commotie rond het jubileum van de Gay Krant moest ik daar ernstig aan terugdenken. Dertig jaar geleden was ik student te Nijmegen waar ik in 1975 aankwam, ik woonde samen met mijn eerste liefde.

 

In die tijd was het niet gewoon dat een homostel in aanmerking kwam voor een huurwoning. Niet alle woningbouwverenigingen accepteerden je en gezinnen gingen altijd voor. Als je samenwoonde, moest je notarieel het nodige regelen. Dat kon, maar kostte veel geld, en je zou hoge successierechten betalen bij overlijden van je partner. In Nijmegen was één homovriendelijke notaris die een slimme regeling toepaste waarbij je onverdeeld gezamenlijk eigenaar werd van alle bezittingen, waardoor je dus niet zou erven maar behouden wat je al had. Hij had ook een schappelijk tarief.

 

In die tijd was het heel gewoon dat affiches over roze activiteiten verwijderd werden, ook op de universiteit. Die waren niet gewenst. Medestudenten meldden moeiteloos dat je best zo mocht zijn, maar er niet zo "mee te koop moest lopen". Met andere woorden: niet over praten en niks laten zien.

 

Bij voorlichtingen kon je met gemak een groep werkende jongeren tegenover je krijgen die zonder pardon lieten weten dat je een vieze flikker was. Bij de ge-organiseerde plattelandsvrouwen (een oprecht vooruitstrevende groep in die tijd) zat meneer pastoor vaak hel en verdoemenis te roepen. Een roze pater als Toon van Heusden (geboren in 1910!) liet zich er niet door uit het veld slaan.

 

Homo's waren in het straatbeeld veel herkenbaarder dan nu. Ze gedroegen en kleedden zich naar duidelijke codes. Homodemonstraties of -acties waren er weinig, en indien wel dan liepen de actievoerders niet zelden gevaar.

Het straatbeeld was sowieso heel anders. Jonge moslima's met hoofddoekjes zag je nauwelijks. Hoofddoekjes waren voor oude vrouwen, zowel van Nederlandse als van mediterrane afkomst.

 

Het praatgroepenwezen kende zijn eerste bloei. Vaak moeizaam, want homo's was geleerd dat ze een probleem waren en velen ervoeren zichzelf ook zo. Sommige ouders verenigden zich in praatgroepen en werden openlijk actief. Dat waren moedige ouders.

 

Ach, de jaren zeventig. Pedofilie was nog maatschappelijk bespreekbaar (seksueel misbruik niet). Transgenders en transseksuelen wilden niets met de homobeweging te maken hebben, en de homobeweging wilde noch met transgenders, transseksuelen en pedofielen geassocieerd worden.

 

En er was iets als homotrots, strijdbaarheid, het genoegen anders te zijn, een identiteit die leidde tot creativiteit en eigen culturele uitingen. Veel van onze huidige verworvenheden zijn toen begonnen. Net als veel van onze huidige ellende. Er kan wat gebeuren in zo'n dikke dertig jaar.