KIEZEN  (februari 2005)

over democratie als een worst van meel

Waarover heeft u vandaag al mogen stemmen? De temperatuur waarop water kookt? De stelling: "Martin Gaus is de broer van Jomanda"? (Ja, nee, geen mening.) Of wie de kleinste Nederlander is?

 

De schijndemocratie waarin wij leven, kan niet zonder de mening van de burger. Geen actualiteitenprogramma zonder straatinterview, geen praatprogramma zonder stelling, en geen benoeming zonder verkiezing. Wij kiezen de Grootste Nederlander, de Dichter des Vaderlands, de mooiste homo, de best geföhnde poedel enzovoorts.

 

Maar dat Pim Fortuyn tot Grootste Nederlander werd verkozen, zegt niets over de kwaliteiten van de vermoorde politicus, maar alles over de politieke onvrede van de mensen die op hem stemden. Pim Fortuyn IS niet de grootste Nederlander. Wie dat wel is, valt niet met verkiezingen vast te stellen. Dat Driek van Wissen is gekozen tot Dichter des Vaderlands zegt niets over de verskundige kwaliteiten van deze sympathieke Groninger, en ook niets over de vraag of hij in staat en bereid is af en toe de gevoelens van het volk te vertolken bij een ramp of een feest. Het zegt iets over de gemanipuleerde en frauduleuze opzet van de verkiezingen en over de slimme manier waarop Van Wissen zijn Groningse achterban gemobiliseerd heeft.

 

Een Dichter des Vaderlands (of een Stadsdichter, of de Grootste Cultuurdrager) moet aan de hand van inzichtelijke maatstaven en eisen worden benoemd door mensen die er verstand van hebben. Subjectief blijft het, maar we kunnen enigszins proberen de rede in te schakelen in plaats van de willekeur. Als bondscoach van het Nederlands elftal stellen we toch ook iemand aan van wie we denken dat hij geschikt is? Of gaan we er binnenkort over stemmen en wordt het dan André van Duin?

 

In Arnhem bewerkstelligden Burgemeester en Wethouders onlangs een nieuw hoogtepunt van dit soort democratie. Ze benoemden geen stadsdichter (waarvoor ik graag kandidaat was), ze lieten er ook geen kiezen door het volk (waaraan ik niet meegedaan zou hebben), maar ze besloten per gelegenheid een andere dichter uit de stad aan te zoeken een vers te schrijven. Volgens dagblad De Gelderlander kon wie die daarvoor in aanmerking wenste te komen zich melden. "Dan komt iedereen een keer aan de beurt", zou burgemeester Krikke gezegd hebben.

 

Kijk, dat is nou échte democratie. Iedereen gelijk. Ik heb me dan ook meteen gemeld voor de Olympische Spelen en de wereldkampioenschappen schaatsen, want daar wilde ik altijd al aan deelnemen. En eveneens voor het burgemeesterschap van Arnhem. Dat moesten alle burgers daar doen, "dan komt iedereen een keer aan de beurt". En we hoefden nooit meer te stemmen. Elke burger één dag burgemeester. Of minister. Of nieuwslezer bij het journaal. Of koningin...