OPA  (maart 2001)

over Gerrit Komrij

Wat is er toch met Gerrit Komrij aan de hand? Jarenlang heeft hij het Nederlandse volk bestookt met boosaardige columns, meedogenloze recensies en tv-kritieken, ontregelende gedichten en opruiende pamfletten. Komrij was een scherpe, geestige, cynische, barokke en bij vlagen ongrijpbare auteur. Van zijn publiek had hij de laagst mogelijke dunk; hij verkoos de positie van de onaantastbare kunstenaar die zijn banvloeken vanuit een ivoren toren naar het volk slingerde.

 

En nu? Gerrit Komrij is Dichter des Vaderlands. Gekozen door een publiek dat zijn werk niet kent, anders had het hem nooit gekozen. Van hetero's heeft Komrij geen hoge pet op. Van homo's trouwens ook niet. En van heteroseks al helemaal niet. Lees het gedicht LIEFDE maar:

 

 

Ze liggen op elkaar, schurft op eczeem.

Je hoort de schilfers knappen. Roos stuift op.

Hun schedels glimmen als een diadeem.

Ze liefkoost teder zijn gezwollen krop.

 

Zijn pink verdwijnt in een abces van bloed.

Ze kronkelt. Uit haar mond springt slijm. Een blaas

Ontploft. Zijn krop wordt blauwer. Hij vat moed.

Hij rolt haar op haar rug. Hij is de baas.

 

Dan gaan zijn sleetse lendenen tekeer.

Het is een machtig knarsen. Het gesop

Van kwijl in etter kent geen einde meer

Zij kotst. Gods wonder in een notedop.

 

 

Mooi hè? Zo schrijft Gerrit ze niet meer en dat is jammer. Sinds de door mij hogelijk bewonderde dichter is benoemd tot Dichter des Vaderlands, schrijft hij stichtelijke rijmpjes bij rampen en koninklijke hoogtijdagen. Zou hij nu stiekem overwegen om een variant van LIEFDE te maken op het kroonprinselijke huwelijk? Ik vrees van niet. En ook Johan Friso moet het zonder berijmd commentaar stellen.

 

Gerrit Komrij was jarenlang een boze vader die zijn kinderen met harde hand opvoedde, hun de waarheid in het gezicht smeet en de nodige krachttermen niet vermeed. Nu hij Dichter des Vaderlands is, kijkt hij naar ons als een opa naar zijn kleinkinderen, met vertedering en liefde, en hij vergeet dat hij ons voorgeslacht vervloekt heeft en verketterd.

 

Mochten we vandaag een nieuw koninginnetje kiezen, het werd zonder twijfel Gerrit Komrij; en vriendelijk wuivend zou hij in de koets glimlachen en nijgen naar zijn kwijlende onderdanen.

 

We zijn een Dichter des Vaderlands rijker, maar een echte dichter armer.