BV MAJESTRIX  (maart 2000)

over de monarchie

De vele reacties op mijn column in nummer 404 van deze krant hebben mij niet onberoerd gelaten. Eén echter sprong er uit in positieve zin.  Een welwillende lezer uit Aarlanderveen stuurde mij een drietal brochures toe. Geen openbare, voor de handel bestemde werkjes, maar vertrouwelijke rapportages van een bureau aan een opdrachtgever. En omdat de Rijksvoorlichtingsdienst zelfs na de begrafenis van Juliana nog zal ontkennen dat ze dood is, durf ik gerust gebruik te maken van het mij toegestuurde materiaal. De RVD zal melden van niets te weten en ook volgens de Majestrix regeert de leugen, dus we hebben niets te vrezen.

 

Twee van de drie rapporten zijn afkomstig van Schröder, Leenhouts, Van Steenbergen Marketing Advisement, een bureau uit Den Haag. Het eerste dateert van december 1979 en behandelt de vraag hoe Beatrix moet gaan opereren om als Koningin een eigen stijl en een eigen imago te vestigen.

In hoofdstuk 1 wordt het bewind van haar moeder geanalyseerd als: "warm, eenvoudig menselijk, wars van protocol" […] "niet gebaseerd op staatkundig inzicht en groot historisch  besef" en "met een neiging tot esoterische excentriciteit en psychische impulsiviteit". Maar ook wordt het omschreven als "leidend tot een breed gedragen monarchie en een grote persoonlijke sympathie jegens het staatshoofd in alle lagen van de bevolking".

 

In de volgende hoofdstukken wordt met behulp van de managementcontrasttheorie van Taylor & Hopkins (Boston University Press 1977) beschreven dat een nieuwe stijl van leiderschap alleen dan effectief is, wanneer zij geen afbreuk doet aan de vorige leider en toch met een radicaal andere aanpak komt. Beatrix wordt geadviseerd een zakelijk, koel, afstandelijk, onpersoonlijk en in hoge mate "autonomy based" beleid te voeren.

Pikant detail is dat in hoofdstuk 4 de rol van de Prins-Gemaal beschreven wordt. Hij zal zich het beste kunnen profileren wanneer hij kiest voor de "human approach". Claus wordt geadviseerd zich vooral met de Derde Wereld bezig te blijven houden (en misschien later meer met het milieu), "een morele zuiverheid uit te stralen en een menselijke openheid te betrachten". Hierdoor moet een evenwicht ontstaan in de beeldvorming waardoor beide uitersten optimaal tot hun recht komen. Aldus Schröder, Leenhouts, Van Steenbergen Marketing Advisement.

 

Het tweede rapport (uit 1988) evalueert de tot dan toe gehanteerde strategie. Met name ten aanzien van de Prins-Gemaal zijn de adviseurs zeer tevreden. Koningin Beatrix wordt aangeraden een duidelijker vinger in de pap te krijgen als het om staatszaken gaat, haar niveau te accentueren door nadrukkelijker aanwezig te zijn bij culturele manifestaties en daarbij "een elitair karakter niet te schuwen".

Negatieve kritiek krijgt Beatrix als het gaat om haar gedrag rond Koninginnedag. Waar Claus en de prinsen zich mengen met het volk wordt de Majestrix met klem aangeraden zich afzijdiger te houden en (zo staat het er letterlijk) "uitsluitend functioneel aanwezige gezagsdragers aan te raken". Het moest dus uit zijn met het gekus en geaai, volgens Schröder, Leenhouts, Van Steenbergen Marketing Advisement.

In een slotbeschouwing van deze tweede brochure wordt het fenomeen Koninklijke Gezondheid behandeld. Prins Claus wordt wederom geprezen voor de wijze waarop hij zijn ziekteverschijnselen in de publiciteit heeft gebracht. De koningin daarentegen wordt sterk afgeraden "enige ongesteldheid van welke aard dan ook bekend te maken".

 

Brochure nr. 3 dateert van november 1995. Schröder, Leenhouts, Van Steenbergen Marketing Advisement is inmiddels omgedoopt in Schröder, Leenhouts, Van Capelleveen, Hofstad Communicatie Partners en de nieuwe rapportage behelst een aantal interessante gebieden.

Ruim dertig pagina's advies wordt besteed aan de gedragscode rond te verwachten Koninklijke Uitvaarten. Daarover later misschien meer. Nog spannender zijn de hoofdstukken 5 en 6.

In hoofdstuk 5 wordt de profilering van de Kroonprins beschreven. Schröder, Leenhouts, Van Capelleveen, Hofstad Communicatie Partners adviseren de Koningin (wederom met een beroep op Taylor & Hopkins) de Kroonprins zich te laten profileren met typische Nederlandse aangelegenheden. Letterlijk noemen ze hierbij "zaken aangaande de waterhuishouding". Teneinde de aanhankelijkheid van de gewone Nederlander op peil te houden adviseren ze ook de prins zich intensiever met topsport en topsporters in te laten.

Uit onderzoek zou gebleken zijn dat het imago van de Koningin "een diepere profilering krijgt, wanneer de terugtredende Prins-gemaal gecompenseerd wordt door een Kroonprins die de herinnering aan zijn grootmoeder oproept".

Hoofdstuk 6 behandelt de partnerkeuze van de Kroonprins. Het gaat te ver daar nu uitvoerig op in te gaan, maar vermeldenswaard is wel dat de Hofstad Communicatie Partners een buitenlandse echtgenote onontbeerlijk achten voor het behoud van de monarchie.

 

Het is maar dat u het weet. Ook ons vorstenhuis wordt dus gerund door organisatieadviseurs. De Majestrix bedenkt het allemaal niet zelf. We kunnen het haar dus nog minder aanrekenen dan we al deden.

 

Overigens ontving ik afgelopen week een schrijven namens de Grootmeester van het Kabinet der Koningin, waarin zijn secretaresse schrijft dat Hare Majesteit kennis had genomen van mijn columns en over een en ander eens van gedachten zou willen wisselen. Nooit te beroerd om lezers ter wille te zijn, heb ik natuurlijk laten weten best een afspraak te willen maken, mits op neutraal terrein. Nu maar wachten op het voorstel. Nee, ik houd u niet op de hoogte. Volgende keer weer over iets geheel anders.