MILLENNIUM  (november 1998)

over zelfgenoegzaamheid en emancipatie

Dat op nieuwjaarsochtend van het jaar 2000 de verkeerslichten het niet doen, dat uw pacemaker zichzelf uitschakelt of dat uw vibo het spontaan op een lopen zet - ik noem het geen millenniumprobleem. Goed, het is hinderlijk dat de hartbewaking het begeeft als je net een by-passoperatie achter de rug hebt; en dat het navigatiesysteem van hoog in de lucht voortvarende vliegtuigen opeens uitvalt, zal een zwaar beroep doen op de stuurmanskunst en het aardrijkskundig inzicht van de wolkenridders.

Maar uiteindelijk zijn deze problemen tijdelijk, ze zullen worden opgelost, al verwacht ik dat de dodelijke slachtoffers van deze millenniumproblemen er iets minder luchtig tegenaan zullen kijken.

 

Er is echter nog een heel ander millenniumprobleem, een probleem dat wel eens veel langer dan een paar dagen zou kunnen gaan duren, een probleem dat zijn stempel kan drukken op de gehele 21ste eeuw.

De afgelopen honderd jaar zijn we er in onze westerse cultuur heel aardig in geslaagd de emancipatie van homo's en lesbo's op de rails te krijgen. Van een psychiatrisch probleem zijn we, althans in Nederland, een redelijk getolereerde minderheid geworden, die, mits ze zich rustig houdt, een heel normaal leven kan leiden. Althans in Nederland, want veel andere West-Europese landen zijn zowel in wetgeving als in praktijk nog een stuk minder ver, om van de overige continenten nog maar te zwijgen.

 

We zijn een zelfgenoegzaam eiland geworden in de homovijandige wereldzee. Honderd jaar homo-/lesbische emancipatie heeft in Nederland en de ons omringende landen geleid tot een bij wet geregelde gelijkberechtiging. We kunnen trouwen, kinderen adopteren en elkaars pensioenen krijgen. Homo's worden in Nederland niet meer uitgejouwd, nagewezen of toegescholden, behalve in Amsterdam, maar dat is humor.

De laatste tijd ontstaat vanuit de heteromaatschappij steeds meer de neiging om homo's en lesbo's hun plaats te wijzen. "We hebben jullie geëmancipeerd, nu willen we geen last meer van jullie hebben", lijkt men te zeggen. De subsidiekranen worden dichtgedraaid, homoseksualiteit is geen onderwerp van gesprek meer, en de homo's en lesbo's wordt vriendelijk (en soms zelfs dat niet eens) verzocht in dankbaarheid hun mond te houden en niet al te zichtbaar te zijn.

 

Ons millenniumprobleem is het krijgen van aandacht voor de homo-/lesbische emancipatie in de 21ste eeuw. Het blijvend op de agenda zetten van homoseksualiteit in het onderwijs, het verbinden van de homo-/lesbische emancipatie met de problemen van de multiculturele samenleving, met een verenigd Europa, met de zorg voor bejaarden, en met het intolerante christendom.

Daarbij zullen we onze zelfgenoegzaamheid moeten laten varen. De emancipatie is misschien voltooid als je een blanke, werkende, gezonde, goedopgeleide man van middelbare leeftijd in een (middel-)grote stad bent. Voor de rest valt het nog weleens tegen.

 

Is het vreemd dat de heterosamenleving vindt dat het welletjes moet zijn met die zich emanciperende homo's en lesbo's? In een aantal opzichten niet. Er ís ook veel bereikt in de aflopende eeuw. We hebben het in Nederland ontegenzeglijk veel beter dan in menig ander land.

En daarbij: hetero's die hoofdzakelijk nog worden geconfronteerd met feestende potten en flikkers, met homo's en lesbo's die van gekkigheid niet weten wat ze nu weer moeten bedenken om elkaar in extravagantie te overtreffen en die alles doen om via de media in de aandacht te komen - hetero's die hoofdzakelijk dat nog zien van de homo-/lesbische cultuur, moeten wel denken dat de emancipatie voltooid is.

 

Daarom zullen we niet mogen vergeten dat we iets belangrijks meenemen naar de 21ste eeuw: het werk van degenen die deels met, maar hoofdzakelijk voor en vóor ons de basis hebben gelegd voor de huidige situatie.

Een homo-/lesbische cultuur die zich niet inhoudelijk blijft vernieuwen, die de geschiedenis vergeet en die de belangenbehartiging laat omkomen in een poel van decadentie en ritueel feestgedruis, zal in de 21ste eeuw onherroepelijk inelkaar storten. Dat is ons millenniumprobleem!

 

Als gidsland heeft Nederland trouwens ook zijn langste tijd gehad. Ik voorspel dat we binnen 5 à 10 jaar moeiteloos zullen zijn voorbijgestreefd. Door de Belgen.

 

nieuwste column overzicht