EEN MOOI VERHAAL  (november 1995)

over Jan Rot en het randstedelijk provincialisme

Het waait. Het waait niet zomaar. De herfstwind geselt de oude boerenhoeve met striemende regenvlagen. Takken en blâren vliegen door de lucht, een leven als een oordeel. Maar Tjerk, de jonge, alleenwonende boer, geniet van de geluiden. Hij warmt zich aan de antieke potkachel en glimlacht tevreden als hij, tussen de wrede strelingen van het noodweer door, zijn tachtig stuks melkvee hoort rammelen aan de ketting. De koeien staan op stal, het hooi geurt nog naar de zomer, en Tjerk zit lekker met de voeten omhoog. Zo is het leven goed.

Vanmorgen bracht de post de nieuwste GAY Krant. Eergisteren kwam het jongste nummer van Homologie binnen, en verleden week was de XL er al. Nog twee dagen en dan zou ook de PINK er zijn, het blad van de COC-afdeling waarvan hij lid was. Naast de oude leuningstoel rees een stapel actuele homoliteratuur op. De meeste boeken had hij gewoon in de nabijgelegen stad gekocht, een aantal was via Vrolijks verzendboekhandel door de PTT bij hem bezorgd en sommige werkjes had hij zelf uit Amsterdam geïmporteerd. De herfst was al schitterend, de winter zou nog mooier worden. Tjerk kon vooruit.

 

Met de afstandsbediening flitste hij zijn breedbeeld flatscreen aan. Even zappen. Op drie van de Nederlandse zenders zag hij Frank Govers, specialist in vuile was. Hier een reclame, daar een interview en daar zowaar nog een interview. Nouvelle cuisine, zei Frank, was goddank helemaal uit. "Tja," dacht Tjerk, "mijn keuken zou ook wel weer eens een goeie beurt mogen hebben." Maar Tjerk las liever dan dat hij zijn keukentje liet witten. Gelukkig was de nouvelle cuisine weer helemaal verdwenen, kakelde Frank verder. Alleen in de provincie, daar vonden ze 't nog je van het. "Ja, Tiel." Tjerk wist het weer. Frank Govers kwam gewoon uit Tiel en had het vak geleerd in Den Bosch. Zulke Amsterdammers had je meer. Bevuilden graag hun nest om te suggereren dat ze er zelf niet uit kwamen.

 

Zap. Jan Rot. Leuk, Jan Rot! Alleen moeilijk te verstaan als je het binnensmondse randstedelijks niet gewend bent. Jan Rot was in Zwolle, uit in Zwolle, een zwoele nacht in Zwolle aan de IJssel. Hoe het hem beviel? Tja, twee nichtenkitten en éen travestiet. 't Was wel zo'n beetje wat Jan verwachtte. De cameraman gaf duidelijk aan dat hij het om drie uur 's nachts wel gezien had en begon ostentatief meisjes te filmen. Daar had Jan wel begrip voor, per slot van rekening was Jan tegenwoordig vooral homoseksueel omdat het stuiptrekkende RTL-5 hem ervoor betaalde en had hij toch ook nog een restje hetero-image op te houden, of hotero, zoals Jan het noemde. Lieve jongen, dat wel, en zo opvallend gewoon, maar een tijdje bij Tjerk in de kring zou geen kwaad voor hem kunnen.

 

Flash. Uit die tv. Lekker lezen. Wat was het leven fantastisch voor een moderne homoseksueel. Hoewel Tjerk hoofdzakelijk met vrouwen werkte, had hij zijn seksuele voorkeur nooit onder stoelen of banken gestoken, en niemand op het dorp nam er aanstoot aan. In Amsterdam werd hij nog wel eens nageroepen, maar hier nooit! Tjerk voelde zich een sterke, zelfbewuste homo. Hij hoefde niet op de tv, en voor alle nachten uitgaan of je geestig verkleden als travestiet had hij geen tijd. De koeien wachtten immers twee keer per dag op hun beurt. Maar hij had zijn contacten, zijn praatgroep, zijn voorlichtingsavondjes in de regio, zijn vrijwilligersdienst bij de homotelefoon, en hij had zijn lectuur.

Het kostte wel wat, al die boeken en die abonnementen, maar je kreeg er dan ook wat voor terug. Elke maand smulde Tjerk van het glossy COC-nieuws in de XL. Ja, hij wist werkelijk alles van Amsterdam en omstreken. Dankzij de Homologie bleef hij perfect op de hoogte van wat zich in universitaire en vooral in vrouwenkringen afspeelde. Spannend! En dan de GAY Krant nog. Al die leuke columns en die foto's. Natuurlijk spelde Tjerk de achtergrondartikelen ook. En de advertenties! Nou ja, alleen de kennismakingsadvertenties. Als hij alle advertenties in de GAY Krant zou moeten lezen, kwam hij niet meer aan zijn boeken toe. En dat zou toch jammer zijn voor Vrolijk en Intermale en voor al die uitgeverijen met hun prachtige homoliteraire reeksen.

 

Soms bekroop Tjerk wel eens het gevoel dat ze het allemaal voor hem deden. Dat al die boeken en bladen en televisieprogramma's speciaal voor hem werden gemaakt. Maar soms ook dacht hij dat het andersom was. "Ik ben de ruggegraat van homocultureel Nederland", zei hij wel eens hardop. "Zonder mij en al die anderen in de provincie, waren ze allemaal al lang over de kop. Ik lees, ik besta en ik betaal. De homobeweging, dat ben ik."

 

Het was half elf. Tjerk geeuwde eens. De wind beukte nog altijd meedogenloos op de luiken. Morgen weer vroeg dag. In de Zwolse disco en op het COC was het rustig die avond. Frank Govers was niet meer op tv. De ruggegraat van de beweging at in zijn keuken nog een grove boterham met kaas en ging naar bed. Wat een achterlijke hufter, hè!