GTV (augustus 1994)
over de media en bekende Nederlanders
In de Volkskrant lees ik dat de initiatiefgroep GTV af wil van de stereotype relnichten op de Nederlandse televisie. Het kan niet anders of hiermee wordt gedoeld op Jos Brink, André van Duin, Jan Lenferink, Jacques d'Ancona, Paul de Leeuw, Barry Stevens, Robert Long, Hans van der Togt, Willem Nijholt, Seth Gaaikema, Joop Braakhekke, Hans van Willigenburg, Paul Haenen en Frank Govers (om eens een paar van de mannetjes te noemen). Maar wat zou de Nederlandse televisie zonder hen zijn? Een stuk beter misschien.
Ook aan de homo-emancipatie hebben de meeste van deze bekende homoseksuele Nederlanders in hun werk weinig meer bijgedragen dan er te zijn, hun publiekelijk acceptabele kant te vertonen en met gevulde zakken weer huiswaarts te keren, hoezeer ook een complot van vermeende smaakmakers en publiciteitsgeile ondernemers een ander beeld probeert te creëren. De enigen die - in de tijd dat het er nog om spande - hun nek durfden uit te steken (en daarmee hun populariteit riskeerden), waren Albert Mol, Robert Long, Ramses Shaffy en Gerard Reve). De rest kwam te laat in het vizier, was te onbekend bij het grote publiek, of cultiveerde eerst tijdenlang (Brink, Van Duin, Nijholt, Gaaikema, Van Willigenburg) een a-seksueel-, een hetero- of ideale-schoonzoonimage.
Het is me dan ook een raadsel waarom men deze op zichzelf respectabele lieden almaar nomineert voor al of niet dubieuze emancipatieprijzen. Om maar te zwijgen van de verdiensten die mensen als Mies Bouwman, Tineke de Nooy en Robert ten Brink op dit vlak veelvuldig aangewreven krijgen. Wat hebben deze laatsten meer gedaan dan 1/10 van wat ze hadden kunnen en moeten doen om de gelijkwaardigheid en de veelkleurigheid van het homo- en biseksuele volksdeel in de media aan bod te laten komen? Niets.
Het is een schande dat we ons uitputten om Robert ten Brink en zijn producers te prijzen omdat ze eindelijk, ver in de jaren negentig van deze eeuw, ook eens een verdwaalde nicht of pot in een overigens larmoyant koppelprogramma toelaten. En al die andere amusementsproducenten die net doen of er geen homoseksuelen bestaan of die homo's alleen tolereren als ze spectaculaire giechelmieën ofwel zich zorgvuldig kameleontisch gedragende stille nichten zijn, kunnen we beter meteen in poedervorm naar Rwanda sturen. Honger maakt zelfs deze rauwe bonen zoet.
Eerlijk is eerlijk: van de huidige tv-coryfeeën is alleen Paul de Leeuw erin geslaagd iets aan het stereotype beeld van de tv-homo toe te voegen of te veranderen, al doen zijn zwakhoofdige uitspraken jegens andere homo's en de homobeweging enigszins afbreuk aan zijn emancipatorische kwaliteiten. Wat De Leeuw aan het imago heeft toegevoegd is dat tv-homo's ook dom kunnen zijn, seksistisch, smakeloos en grof, in plaats van alleen maar verfijnd, sentimenteel, feminien, aangepast of beschaafd-ondeugend. En gelukkig beschik ik over genoeg boosaardigheid en slechte smaak om Paul de Leeuw vaak erg leuk te vinden.
Mag de Nederlandse televisie geen wonder van verlichting zijn (behalve in letterlijke zin), het volk krijgt de tv waar het recht op heeft. En zolang half homo-Nederland nog vol zelfhaat en oneigenlijke anti-apartheidsfilosofieën steigert bij verschijnselen als de Gay Games of de Regenbooggids - zo lang het grootste deel van homo-Nederland zich blijft beijveren om zo onopvallend mogelijk homo te zijn (ze noemen het geïntegreerd, maar het ís geassimileerd), verdient het geen betere tv-sterren dan cryptonichten als Gordon en Gerard Joling.
GTV, de homo-omroep in oprichting, lijkt me dus een cadeautje. Waar hebben we het aan verdiend?! Stel je voor: geen guitige blikken meer van Harmen Siezen of Joop van Zijl als ze de Roze Zaterdag journalistiek verantwoord afdoen als een eenzijdig travestietenbal, maar serieuze berichtgeving over homo-aangelegenheden. Geen reclame meer voor Natuurmomenten die, alsof we nog in de jaren vijftig leven, een gezinslidmaatschap aanprijzen. En geen shows of quizzen meer waarin bête heterostellen, of stiekeme homo's die blozend melden dat ze nog geen meisje hebben, een auto of een huwelijk kunnen winnen.
Gettovorming? In een omroepbestel waar je met gemeenschapsgeld getto's mag vormen als je je baseert op antidemocratische en gezondheidsbedreigende idealen op Roomse basis (KRO), als je je richt op zwakbegaafden (Veronica), of als je een zelfzuchtig populisme aanhangt met een verouderd moreel sausje dat alleen door geestelijk slechtzienden nog als sociaal-democratisch beschouwd wordt (VARA)? Wat een onzin!
En je zult het beleven: als GTV er zou komen, verschijnen alle andere omroepen opeens ook met homo-programma's en wordt de integratie onverhoeds, maar dan om puur commerciële redenen, wél een feit. Ruim anderhalf miljoen homo's en bi's in een land, daar valt veel aan te verdienen. Als vijf procent daarvan nou eens lid zou worden van GTV, dan heb je al 75.000 leden en met een paar keer vijf procent erbij ben je meteen de grootste!
Maar vrees niet, het zal niet gebeuren. Voorlopig heeft GTV 60.000 leden nodig om aspirant-omroep te kunnen worden; en 60.000 weldenkende (en vooral: eensgezinde) homo's in Nederland, is dat niet wat veel gevraagd?
